Udar słoneczny u dziecka najczęściej zdarza się latem, gdy dochodzi do przegrzania słonecznego. Może on być poważnym stanem, który bezpośrednio zagraża życiu dziecka. Warto wiedzieć, jakie są jego pierwsze objawy, jak powinno wyglądać leczenie oraz jak można mu zapobiegać.
Czym jest udar słoneczny u dzieci?
Udar słoneczny może przytrafić się zarówno dzieciom, jak i dorosłym - jednak to najmłodsi są na niego szczególnie narażeni. Alternatywnie określany jest jako udar od słońca oraz porażenie słoneczne. Jest on wywołany bezpośrednio nagłym wzrostem temperatury ciała, która osiąga nawet 40 stopni Celsjusza. W konsekwencji dochodzi więc do zaburzeń w działaniu układu nerwowego lub nawet dysfunkcji innych narządów. Może to wywołać stan chorobowy, który jest potencjalnie śmiertelny. Lekarze wyróżniają dwa rodzaje udaru cieplnego - udar klasyczny, na którego powstanie mają wpływ duże fale gorąca. Często spotykany jest u dzieci, osób starszych, otyłych czy chorych na cukrzycę lub choroby układu sercowo-naczyniowego. Drugim rodzajem, znacznie rzadszym jest udar wysiłkowy, który pojawia się podczas intensywnego wysiłku w wilgotnym i gorącym środowisku, które utrudnia pocenie.
Dlaczego to właśnie dzieci tak często narażone są na udar cieplny? Zwiększone ryzyko takiego stanu spowodowane jest cienką pokrywą czaszki, która u maluchów nie zawsze jest jeszcze zrośnięta. U najmłodszych nie działają jeszcze sprawnie mechanizmy termoregulacyjne - nie jest ono więc w stanie odpowiednio schłodzić organizmu, na przykład za pomocą obfitych potów. Do przegrzania często dochodzi u dzieci, ponieważ potrafią spędzać długie godziny na zabawie w czasie upalnych dni. Nie są w stanie zachować odpowiednich środków ostrożności - takich jak przyjmowanie dużych ilości płynów czy noszenie nakrycia głowy.
Objawy udaru słonecznego u dzieci
Pierwszym objawem wystąpienia u dziecka udaru są kurcze cieplne. To bezwiedne, bolesne kurcze kończyn oraz mięśni brzucha. Pojawia się też obrzęk w okolicach kostek i stóp. Następnie można zauważyć znaczne podwyższenie temperatury ciała - gorączka sięga ponad 40 stopni Celsjusza. Wśród innych oznak udaru można wymienić: mdłości oraz wymioty, utratę przytomności, ogólne osłabienie, zaburzenie oddychania, mroczki pod oczami, zwiotczenie mięśni oraz obniżone ciśnienie krwi. Często pojawiają się również dreszcze, ogólny niepokój oraz przyśpieszenie tętna. Na skórze widać oparzenia na odsłoniętych częściach ciała - najczęściej są to przypadki 1 stopnia. Dziecko dotknięte udarem cieplnym może skarżyć się na silny ból głowy, a nawet zaburzenia widzenia i zawroty głowy. Z czasem można zaobserwować zmniejszenie potliwości ciała, która na początku było bardzo obfite. Cera staję się sucha, gorąca oraz zaczerwieniona. U dzieci mogą wystąpić jeszcze takie objawy jak biegunka, płacz oraz apatia.
Udar słoneczny leczenie
Gdy podejrzewamy u naszej pociechy udar słoneczny, należy jak najszybciej działać. Pierwsza pomoc obejmuje przeniesienie chorego w zacienione oraz chłodne miejsce, z dala od promieni słonecznych. Gdy zaobserwujemy groźne objawy należy niezwłocznie wezwać pogotowie. Gdy poszkodowany jest nieprzytomny należy go ułożyć w bezpiecznej pozycji. Jeżeli twarz dziecka jest blada poleca się ułożenie jej poniżej tułowia, jeżeli jest zaczerwieniona w pozycji półleżącej.
Do najważniejszego postępowania podczas udzielania pomocy dziecku należy obniżenie temperatury jego ciała. Warto w tym celu pozbyć się nadmiernej ilości odzieży, zapewnić dziecku stały dostęp do świeżego powietrza oraz zastosować zimne okłady - na przykład ze zmoczonych ręczników. Poleca się też stosowanie maści chłodzących lub specjalnych żeli na bazie kwasu hialuronowego. Nie wolno jednak wkładać chorego do lodowatej wody lub nacierać lodem - mogłoby to spowodować wystąpienie szoku termicznego - również bardzo niebezpiecznego dla życia. Dziecku należy podawać duże ilości płynów - szczególnie pełnych elektrolitów. Aby pobudzić krążenie można masować dolne kończyny. Preparaty na oparzenia, na przykład regenerujące oraz łagodzące również mogą przynieść szybką ulgę.
Jak zapobiegać udarowi cieplnemu?
Udar cieplny u dziecka to bardzo poważny stan, któremu lepiej zapobiegać, niż go leczyć. Co można zrobić aby, zminimalizować ryzyko wystąpienia porażenia słonecznego? Warto pamiętać, że najbardziej niebezpieczne godziny w ciągu dnia, to te między 11 a 15. Warto w tym czasie ograniczyć zabawy dziecka na słońcu i przenieść się w bardziej zacienione miejsce. Maluch powinien przyjmować duże ilości płynów oraz zawsze chodzić w wygodnym kapeluszu, utrzymanym w jasnych kolorach. Dużą rolę odgrywa też odpowiednie ubranie - najlepiej stawiać na naturalne oraz przewiewne materiały, takie jak len oraz bawełna. Jasne kolory dodatkowo odbijają promienie świetlne. Poleca się też stosowanie wysokiej jakości okularów słonecznych. Podczas wakacji oraz zabaw na plaży warto zaopatrzyć się w wodę termalną w sprayu oraz regularnie spryskiwać nią dziecko. Wskazane jest też używanie kremów chroniących przed słońcem z wysokimi filtrami.